Tras unha pausa máis longa do desexado, volvemos retomar o remo cun roteiro na Ría de Betanzos, provincia da Coruña. Inicialmente a idea era percorrer o río Mandeo pero a preamar estaba prevista demasiado cedo e preferimos aprazar esa aventura para un momento máis favorable.

Planificamos saír da praia de Gandarío, preto da localidade de Sada pero no municipio de Bergondo. A praia está situada nunha contorna semi-urbana, onde debido ás datas foi moi sinxelo aparcar á beira do areal. É unha praia de augas tranquilas e ondada moderada, considérase bastante ventosa pero nesta ocasión, o vento non fixo presenza de forma considerable ata media tarde, tal e como rezaba o prognóstico que consultaramos.

Remando cara a Betanzos pasamos baixo a Ponte do Pedrido onde podes atopar a onda máis longa de Galicia, é unha onda ideal para o longboard tanto polo seu tamaño como pola súa forza aínda que nesta ocasión estaba bastante frouxa e non representou ningunha dificultade superar ese tramo.

Pasado a ponte da autoestrada atopámonos co Pazo de Mariñán cuxos orixes se sitúan no século XV e considérase un dos máis fermosos de Galicia tanto polo seu carácter patrimonial como polo valor ambiental. Os seus xardíns están divididos nunha zona ornamental, outra hortícola e unha última formada por un conxunto de árbores maxestoso que fan un espazo idóneo para a observación de aves.

Comezamos a volta pouco antes de alcanzar a cidade de Betanzos onde puidemos observar algunhas embarcacións varadas con claros signos de abandono que con toda probabilidade foron utilizadas noutro tempo nas festas de Os Caneiros… pero isto xa o trataremos noutra ocasión.

Nesta ocasión viaxamos ata a Costa da Morte, concretamente ao concello de Cabana de Bergantiños, provincia da Coruña. Levabamos algún tempo coa intención de subir a Ría de Corme e Laxe pasando por Ponteceso e continuar polo río Anllóns ata onde nos fose posible, nesta ocasión as condicións meteorolóxicas eran favorables e ademais contabamos con mareas vivas máis intensas, aínda que con menos horas de luz pola época do ano.

As mareas vivas prodúcense cando o Sol e a Lúa alíñanse coa Terra e producen unha atracción superior á habitual. Durante o influxo da lúa chea ou da lúa nova as mareas alcanzan medidas extremas tanto en marea baixa como en marea alta. Ademais nos meses de febreiro-marzo ou setembro-outubro a influencia do sol é máxima polos equinoccios (21 de marzo e 21 de setembro) e isto intensifica o efecto. Todo iso contribuíu a que tivésemos que esperar a ter suficiente auga para poder embarcar na Enseada do Lodeiro, atrasando a nosa previsión para comezar a travesía.

A contorna entre Cabana e a ponte de Ponteceso non nos defraudou, o Complexo dunar de Monte Branco nunha beira e o paseo marítimo na outra fan moi atractiva a esta ría. Pero sen dúbida, a maior sorpresa foi descubrir o que escondía o río Anllóns, segundo nos afastábamos do núcleo urbano de Ponteceso, internabámonos nunha contorna máis natural, mesmo salvaxe e por momentos desconcertante. Lembremos que tiñamos unha marea moi intensa tanto en volume como en forza, isto propiciaba que se asolagaran zonas máis aló do leito habitual pero tamén que vísemos ramas e follas flotantes subindo río arriba en contra da lóxica da corrente do propio río, unha sensación bastante sorprendente. Segundo se foi reducindo o ancho do río, a sensación de atoparnos nunha contorna selvática acentuouse e incrementaba o interese por seguir atravesando a maleza e descubrir que había máis aló.

A nosa exploración tivo que ser abortada sen poder ver ata onde nos permitía chegar o río coas nosas táboas, debiamos regresar pero volvemos coa sensación de vivir unha gran aventura.

Nos últimos meses o prognóstico do vento foi protagonista naquelas oportunidades que tivemos para poder practicar paddle surf, a maioría das veces as tardes tiñan refachos de vento demasiado intenso para unha saída tranquila pero durante as mañás e as noites o fenómeno relaxábase considerablemente. Con estas condicións, comezamos a valorar a idea de realizar unha travesía nocturna e a finais de agosto, coincidindo coa superlúa azul, animámonos a realizar esta aventura diferente e relativamente inquietante.

Tendo en consideración a preamar, partimos pouco antes das 3:30 da madrugada do peirao de Catoira, cunha lúa chea enorme aínda que con intervalos nubrados. Ascendemos polo río Ulla de camiño ao embarcadoiro de Campaña cunha marea excepcionalmente intensa, o influxo da superlúa notábase tanto no volume de auga desprazada como na súa forza. Ao pouco de comezar a remar cun esforzo mínimo, decidimos que era máis efectivo apagar as lanternas frontais e adaptar as nosas pupilas á iluminación do luar. A navegación nocturna polo río Ulla foi aos poucos convertendo a nosa inquietude inicial nunha experiencia relaxada e agradable.

Durante a noite, unha ave nocturna, probablemente unha curuxa, sobrevoounos preto de Campaña, cando comezabamos o descenso do río coincidindo co cambio de fluxo da marea. Pouco antes do amencer, cruzámonos cunha londra que sospeitamos que quedou tan sorprendida como nós de vela. Pero sen dúbida, o mellor quedou para o final, as primeiras luces do día comezaron a iluminar o horizonte e con elas gozamos dun cromático final de travesía.

Hai practicamente 2 anos, cando comezabamos a facer as nosas primeiras travesías de paddle surf, quedaramos impresionados pola paisaxe na contorna do río Arnego, encoro de Portodemouros. Naquela ocasión o nivel do encoro era bastante baixo e quedabámonos coa idea de volver con máis volume de auga para poder remontar o río remando. Despois duns cuantos meses esperando polas condicións idóneas (día asollado, sen vento e con suficiente auga) tivemos a oportunidade de realizar esta experiencia que superou as nosas expectativas.

Partimos do embarcadoiro de Brocos, no concello de Agolada (Pontevedra). Para que sirva como referencia, debemos asegurarnos que a estrutura do embarcadoiro está o máis próxima posible ao área recreativa (onde se atopan as instalacións do clube náutico), nese caso teremos bo nivel de auga para remontar o río Arnego. Podendo superar a zona de penedos que dalgunha forma marca a diferenza entre o encoro e os Sobreirais do Arnego, ampla área forestal de gran valor biolóxico onde habitan carballos, castiñeiros e sobreiras centenarias, máis propias de climas mediterráneos que logran sobrevivir grazas á resgardada localización do val fluvial.

Neste momento da travesía, se acabásemos a mesma, xa quedariamos satisfeitos. Pero cun pouco máis de esforzo tamén te podes achegar ata o lugar onde o río Ulla verte as súas augas no encoro de Portodemouros e aínda que este tramo sería inxusto comparalo co que acababamos de experimentar tamén esta moi cargado de significado e simbolismo, especialmente para un compañeiro do noso grupo.

Esta travesía é parte dunha serie que realizamos recentemente no río Ulla. Comezamos no mes de febreiro coa travesía Ría de Arousa: Taragoña - Rial e en marzo démoslle continuidade con Río Ulla: Leiro - Bexo. Neste último episodio, o día estivo asollado e con temperaturas primaverais. Como noutras ocasións, sempre que nos movemos nalgunha ría, calculamos a hora de saída para que ao chegar ao momento de retorno, Herbón neste caso, coincídanos coa preamar. Ademais, esta vez era necesario para superar sen problemas as Pesqueiras de Areas, co aliciente de que tivemos mareas vivas polo que aínda houbo máis volume de auga do habitual.

Destacamos novamente Catoira, coas súas torres e os seus barcos viquingos que vimos noutras ocasións. Nesta travesía tamén pasamos por diante da praia fluvial de Vilarello, unha zona de descanso que grazas ao seu embarcadoiro é un lugar ideal para realizar este mesmo traxecto se o que pretendemos é acurtalo, máis adiante tamén teremos a posibilidade do embarcadoiro de Campaña para reducir aínda máis a distancia percorrida. Por onde sen dúbida haberá que pasar é por Pontecesures, onde a parte industrial que está orientada ao río non é o máis agradable á vista pero pasado este tramo, volvemos gozar dunha paisaxe verde e frondosa.

Na contorna de Herbón atoparémonos coas pesqueiras que se utilizan para capturar lampreas, actividade que se remonta á época dos romanos pero no caso das Pesqueiras de Areas teñen a súa orixe nun documento datado do século IX. Están formadas por grandes bloques de pedras de diversos tamaños que cruzan o río de forma perpendicular á corrente, existe unha parte libre de trampas por onde discorre unha corrente central e o resto de ocos son utilizados para armar os aparellos de pesca. A dificultade deste paso aumenta dependendo do nivel da marea, o mellor momento é a preamar, nesa franxa de tempo a corrente do Ulla é contrarrestada polo fluxo de auga do Atlántico.

Hai unhas semanas realizaramos a travesía Taragoña - Enseada de Rial, agora continuamos o percorrido partindo desde o Peirao da Ribeira en Leiro ata a parroquia de Bexo en Dodro, subindo o Río Ulla. Comezamos o día con frío e con probabilidades de choiva, pero finalmente tivemos sorte e os momentos nos que chovía tiña moi pouca intensidade.

O máis destacable desta travesía de paddle surf é o seu paso por Catoira, xunto ás Torres de Oeste: Conxunto de torres defensivas utilizadas na antigüidade para repeler as incursións normandas e que na actualidade, o primeiro domingo de agosto, celébrase a Romaría Viquinga de Catoira na que se escenifica un desembarco viquingo coas réplicas dos seus icónicos Drakkars, os cales permanecen amarrados no embarcadoiro adxacente o resto do ano.

Desde o primeiro momento tamén se aprecian unha gran cantidade de cruceiros. Todos eles forman parte dun singular itinerario marítimo e fluvial que conmemora a chegada do corpo do apóstolo Santiago desde terras de Xerusalén ata Iria Flavia e que a día de hoxe é a Ruta Xacobea do Mar de Arousa e Río Ulla. Ao comezo desta travesía, destaca o coñecido por As Trece Cruces, un conxunto de 3 cruceiros (o do medio de maior tamaño e máis ornamentado) cuxo nome crese que alude a un naufraxio do que non existe documentación pero que nalgún tempo lembrouse con trece cruces de madeira.

Finalmente queremos destacar a nosa anécdota inesperada do día… en plena navegación cruzouse a uns metros das nosas táboas unha familia de porcos bravos que atravesaron o Río Ulla nadando e desapareceron tan rápido como apareceran!

Hai pouco máis dun ano saïamos do Porto de Taragoña para dirixirnos a Illa de Cortegada, sendo tamén naquela ocasión a nosa primeira travesía do ano. Esta vez a idea era dirixirnos cara á desembocadura do río Ulla pegados á costa especialmente ao pasar o Porto de Rianxo. Non nos puxemos ningún obxectivo concreto e finalmente non chegamos máis aló da Enseada de Rial, nin tan sequera chegamos ao que oficialmente considérase o río Ulla.

Pasada a Praia do Porrón as edificacións comezan a desaparecer da vista e a vexetación vai gañando protagonismo nesta marxe da ría, imos descubrindo algunhas calas illadas e nunha delas decidimos xantar. Exploramos un pouco a zona e ao retomar a marcha gozamos de vento en calma e a ría como un prato, mentres remabamos próximos a unha costa máis agreste. Nas inmediacións da Enseada de Rial, á altura do Peirao da Ribeira, foi onde decidimos retornar para chegar antes do solpor ao punto de partida, ademais comezou a levantarse o vento e tocounos remar en contra durante un tempo, que ao coincidir coa baixada da marea levantou algo de ondada, nada importante pero suficiente para ter que concentrarse en remar e manter o equilibrio.

Por sorte, o vento afrouxou cando estabamos á altura de Rianxo e permitiunos relaxarnos para poder tomarnos con calma os últimos quilómetros antes de chegar novamente ao Porto de Taragoña, con tempo suficiente para recoller con luz.

Este verán foi bastante seco e os encoros en xeral estaban a niveis moi baixos e algúns con prealerta por seca, como era o caso do Encoro de Eiras en Fornelos de Montes e Ponte Caldelas. Pero 15 días de choivas intensas foron suficientes para subir o seu nivel ao 80% da súa capacidade, o seu tope nesta época do ano que garante o abastecemento de auga potable á cidade de Vigo e concellos veciños.

A presa foi finalizada en 1977 e aproveita as augas provenientes do río Oitavén e do río Barragán entre outros. Algo bastante interesante deste encoro, é o anaco de terreo similar a unha península que alberga a aldea de Oitavén de Abaixo. Na parte onde conecta coa estrada, temos a man dereita unha pequena área recreativa desde onde decidimos iniciar a nosa travesía, pero o curioso esta a man esquerda, a pouco máis de 80 metros andando desde o punto de partida podes acurtar a travesía sen necesidade de volver remando e permítenos percorrer todo o encoro en poucas horas, algo bastante interesante cos días tan curtos despois de estrear recentemente o horario de inverno.

Outras curiosidades… a escasos metros do punto de inicio pasarás preto das instalacións dun complexo náutico onde se pode practicar cable-esquí, modalidade para esquiar sobre a auga sen a necesidade dunha embarcación. Coidado coas quillas neste punto, unhas liñas de boias acordoan a zona e probablemente debas pasar por enriba do cable, sendo coidadoso non ten dificultade. Tamén hai que estar atento ás beiras, hai diversas zonas por todo o encoro onde as ramas de árbores emerxen desde o fondo, son perfectamente visibles e non hai dificultade para realizar o percorrido evitándoas. Máis datos interesantes, neste caso cremos que circunstanciais, atopámonos flotando unha masa densa de restos de follas, pequenos paus e material vexetal que reunidos pola acción do vento non nos permitiu achegarnos ao lugar onde verte as augas o río Oitavén no encoro.

Para xantar eliximos a pequena illa que hai pouco antes de chegar á presa, desembarcamos comodamente ao sur da mesma onde vos aconsellamos facer unha pequena exploración entre a vexetación mentres deixades voar a vosa imaxinación. A continuación, pasamos relativamente afastados da presa do encoro, este tipo de infraestruturas sempre impón bastante respecto e máis aínda escoitando como desauga. Finalmente, tras pasar por baixo da ponte da estrada exploramos a parte navegable do río Barragán.

Volvemos á Ría de Pontevedra… hai uns meses estiveramos navegando pola Illa de Tambo e Combarro. Nesta ocasión partimos dende o porto de Campelo e diriximos novamente as nosas táboas cara á Illa de Tambo, onde fixemos unha parada para xantar na paradisíaca praia de Adreira.

Coma noutras ocasións, contemplaramos que coincidise o noso ascenso polo río Lérez coa subida da marea e poder chegar ao final do percorrido xusto no seu punto máis alto, co incentivo de que ademais tiñamos mareas vivas, para logo descender mentres a marea facía o propio. Esta formulación ten a vantaxe de poder gozar dunha ría repleta de auga, máis atractiva visualmente e dá a posibilidade de chegar até o punto máis afastado que che permita navegar coa táboa. Pero nesta ocasión hai un pequeno inconveniente, o río Lérez ao seu paso pola cidade de Pontevedra ten algunhas pontes de escasa altura respecto á auga e tivemos que agacharnos ou mesmo tombarnos sobre as nosas táboas para poder pasar por baixo, salvo este detalle o resto do traxecto non tivo ningunha dificultade.

O máis atractivo desta travesía son os seus últimos quilómetros, despois de pasar a Ponte dos Tirantes comezamos a abandonar o ambiente urbano e a natureza fai acto de presenza, a ponte do ferrocarril ou, un pouco máis adiante, a Ponte da Palabra marcan un punto de inflexión que mellora o percorrido de forma exponencial, as aves acuáticas dan testemuño disto. Este breve espazo semi-salvaxe finaliza ao chegar ás ruínas da central hidroeléctrica, xusto despois de pasar o abandonado Balneario do Lérez do que só se conserva unha pequena construción pero que a principios do século pasado gozou de recoñecemento internacional polas súas augas medicinais.

Esta é unha desas travesías con certo misticismo. Por unha banda temos a praia infinita de Carnota, cos seus 7 km de area finísima e auga turquesa, é a máis longa de Galicia; ten un ecosistema de dunas e marismas pero ademais atópase aos pés do máxico Monte Pindo, o Olimpo Celta. Pero isto non é todo, polo outro lado temos a presenza constante do Cabo Fisterra, considerado na antigüidade como o Fin do Mundo.

Con estes ingredientes… unicamente necesitas que os deuses Poseidón e Eolo sexan benévolos para ter as ondas e o vento en calma, algo que non ocorre moi a miúdo por esta zona. Nesta ocasión a previsión cumpriuse e puidemos iniciar a aventura dende o porto de Portocubelo aínda que con algo de mar de fondo nas primeiras horas. Bordeando a baía, algún de nós imaxinouse surfeiro e terminou recollendo os seus aparellos esparexidos pola beira da praia de Carnota. Tras este voluntario contratempo, desprazámonos lentamente cara a Caldebarcos e desembarcamos nunha das súas calas onde nos dispuxemos a xantar. Posteriormente exploramos as casetas de pescadores, onde as súas portas teñen a peculiaridade de ter unha gateira, un oco na parte inferior para que os gatos limpen os restos do peixe.

Finalmente só restaba volver ao noso punto de partida, aínda que antes fixemos unha breve parada na praia Mar de Lira.

Esta travesía tamén se podería titular “entre España e Portugal” debido a que o río Miño neste tramo forma a fronteira entre ambos países antes de desembocar no océano Atlántico. Estamos no río máis longo e caudaloso de Galicia, grazas en parte polo río Sil que conflúe uns quilómetros antes do noso punto de inicio.

Nesta ocasión planeamos un percorrido de só ida e foi preciso coordinarnos con dous vehículos. O punto de partida foi Salvaterra de Miño e o noso destino a área recreativa de Amorín no Concello de Tomiño. Entre estes dous puntos atoparémonos uns tramos con augas rápidas de dificultade mínima, nos que o único que debe preocuparnos é o nivel de auga que leve o río nese momento polo risco de rozar coa quilla no fondo.

Durante o traxecto atoparémonos ribeiras arborizadas, praias fluviais, pequenas insuas, áreas de descanso, etc. Nós destacaremos a Torre de Lapela, torre fortificada do século XIV cunha altura duns 35 metros e 10 metros de lado; o parque de merendas de Ganfei (Valença, Portugal) onde ademais de parar para xantar tamén aproveitamos para descansar antes de reiniciar a marcha; a localidade de Tui (Pontevedra) na que destaca a súa impoñente catedral por encima do resto de edificacións e finalmente a área recreativa de Amorín, un lugar tranquilo onde dispoñeremos dun embarcadoiro, zona verde con mesas e fonte.

Levabamos uns meses no dique seco e tiñamos ganas de paddle surf. Nesta ocasión eliximos visitar o encoro de Belesar no río Miño, na Ribeira Sacra, rodeados de viñedos distribuídos en bancais para salvar a pendente do terreo e que introduciron o concepto denominado “viticultura heroica” debido ao esforzo que representa traballar neste tipo de superficie.

O noso punto de partida foi a área recreativa de Ponte Mourulle (Concello de Taboada, Lugo), un lugar moi cómodo para estacionar e cun sinxelo acceso á auga. O plan inicial era descender uns 5km aproximadamente para visitar o Castro Candaz, un castro prerromano e posteriormente fortaleza medieval, que actualmente está asolagado polas augas do encoro aínda que pode ser visitado dependendo do nivel da auga. A continuación volveriamos río arriba debido a que a previsión do vento indicaba que os refachos se ían a intensificar pola tarde e o máis aconsellable era remar en contra para telos a favor á volta.

O plan era perfecto… salvo porque aos 5km non había nin rastro do castro e como non estabamos seguros da súa localización seguimos un par de quilómetros máis ata que uns pescadores confirmáronnos que o enclave estaba totalmente anegado nestas datas. A esa altura da travesía a presa do encoro estaba relativamente preto e decidimos achegarnos, a partir dese momento o plan comezou a torcerse. O vento cumpriu o seu prognóstico e tocounos remar río arriba con refachos bastante intensos que finalmente nos forzaron a desembarcar, deixar as nosas táboas na beira e percorrer os últimos 5km a pé para volver a recollelas.

A nosa conclusión con esta pequena aventura sérvenos para lembrar que no paddle surf debemos poñer atención ao vento, evitando situacións onde se superen os 15km/h, especialmente se non é vento favorable.

A previsión meteorolóxica xa anticipaba tempo anticiclónico do mesmo xeito que nas últimas semanas, algo pouco habitual en Galicia especialmente en pleno inverno, de todas maneiras a temperatura era fresca á primeira hora e ese foi o motivo de que atrasásemos o inicio da travesía ata pasado o mediodía.

O noso punto de partida foi dende Catoira (Pontevedra), preto das Torres de Oeste que son os restos dunha antiga fortaleza levantada no século XII coa misión de pechar o paso das expedicións escandinavas e sarracenas que se dirixían a Compostela. Subimos o río Ulla aproveitando a marea, o vento en contra era frouxo e foi desaparecendo ao longo do traxecto. Coincidindo coa preamar chegamos ao novo embarcadoiro de Caneiras en Valga (Pontevedra) onde aproveitamos para xantar e descansar uns instantes.

Coa marea baixando, a volta a Catoira non supuxo esforzo, foi relaxada e moi rápida. Os días no inverno son máis curtos e a posta de sol estaba moi próxima pero aínda tivemos tempo para achegarnos ata o viaduto do tren de alta velocidade, unha ponte metálica que no momento da súa inauguración (2014) era a máis longa de Europa.

Nota: Por problemas técnicos non nos foi posible rexistrar a travesía co GPS e nesta ocasión o mapa mostra un percorrido simulado.

A primeira travesía do ano comezaba cun día nubrado mesmo con choiva nalgún tramo na estrada de camiño ao porto de Taragoña en Rianxo. O lugar elixido para a saída é moi cómodo, bo sitio para aparcar e unha xenerosa rampla para baixar ao mar. Atopámonos nunha enseada que conecta coa ría de Arousa, se o vento o permite é un lugar tranquilo, ideal para dar as túas primeiras remadas cunha táboa de paddle surf, aínda que debes ter en conta a marea, especialmente con mareas vivas a baixamar deixa a zona sen auga.

Nesta ocasión, tiñamos como obxectivo achegarnos á illa de Cortegada dende o lado de Rianxo, isto supón cruzar practicamente toda a ría e se ademais realizas a traxectoria máis directa navegarás durante un bo espazo afastado da costa, producindo unha pracenteira sensación de inmensidade.

A temperatura foi agradable durante case toda a xornada, refrescando a última hora da tarde. A choiva non fixo acto de presenza pero tivemos algo de ondada por culpa do vento, nada preocupante pero suficiente para ternos concentrados en non desviarnos da traxectoria mentres nos achegabamos á illa, coincidindo co cambio de marea o vento desapareceu e tivemos unha tarde de calma absoluta.

Estamos en decembro, en pleno inverno, nesta ocasión planificamos a travesía para poder visitar Combarro, no municipio de Poio, provincia de Pontevedra. Leramos que os seus hórreos (construción típica galega que se utilizaba como celeiro) eran preciosos vistos dende a ría. Realmente o pobo ten moito encanto, a maioría das súas edificacións son pequenas e están amontoadas entre rúas estreitas o que xera unha sensación de pobo máxico de conto, a localización dos seus hórreos ao bordo do mar fainos peculiares e moi atractivos de ver dende as táboas de paddle surf, ademais debemos destacar que gozamos dunha tarde espectacular en canto a temperatura, sen vento e con mar calmo.

Por contra a mañá comezara moi fresca, con vento e o mar bastante axitado. No traxecto cara a Combarro fixemos un pequeno rodeo para achegarnos á illa de Tambo e tivemos que esforzarnos para poder manter o rumbo, nada preocupante pero fíxonos dubidar do prognóstico do vento. A illa atópase no medio da ría e pertence ao municipio de Poio, no pasado tivo un uso militar e aínda que na actualidade está desmilitarizada aínda segue estando custodiada polo exercito, mantendo algunhas instalacións abandonadas e carteis que prohiben o paso.

A enseada de San Simón está situada ao principio da Ría de Vigo, esténdese dende a desembocadura do río Verdugo ata o estreito de Rande onde se construíu a ponte atirantada que no seu momento foi un fito da enxeñería debido ás súas características e que na actualidade é unha icona da ría. A lonxitude total da ponte de Rande é de 1.558m., a súa altura en preamar é de 48m. e os seus alicerces de formigón alcanzan os 128m. de altura sobre o nivel do mar.

No centro da enseada atópase a pequena illa de San Simón, unida por unha ponte á illa de San Antón, en diferentes momentos da historia albergou un convento templario e logo franciscano, unha leprosaría, unha prisión durante o réxime franquista e tamén un hospicio para fillos de mariñeiros, na actualidade alberga un centro cultural con auditorio e biblioteca.

Preto da illa de San Simón, está a estatua do Capitán Nemo xunto a uns mergulladores en bronce que buscan tesouros de galeóns afundidos, estes últimos son visibles unicamente con marea baixa. Esta homenaxe a Xulio Verne fai referencia a un capítulo da súa novela Vinte mil leguas baixo dos mares que sitúa a ficción nos fondos da Ría de Vigo.

O encoro de Portodemouros sitúase entre as provincias da Coruña e Pontevedra. A presa foi construída entre 1964-1968 e atópase entre os concellos de Arzúa e Vila de Cruces. O encoro está formado polas augas do río Ulla e os seus afluentes: o Furelos, o Arnego, o Boente e o Iso.

Nesta travesía exploramos a ramificación do río Iso que bordea a chamada illa da Altura, que se converte en península cando o nivel da auga do encoro é baixo, este último foi o noso caso nesta ocasión e tocounos cargar coa táboa por terra para poder rodear a illa e non ter que volver sobre a nosa remada. Este pequeno atallo favoreceu que tivésemos tempo antes do anoitecer para que puidésemos achegarnos ata o lugar onde unha barcaza cruza o encoro dende 1977 as 24 horas do día de forma gratuíta para evitar un rodeo por estrada de ata 30km.

A pesar do nivel da auga, bastante baixo para esta época, a paisaxe ten moito encanto, a temperatura foi agradable e gozamos dunha xornada moi pracenteira.

O encoro de Castrelo de Miño está situado entre o concello co mesmo nome e o concello de Ribadavia, ademáis, a súa extensión de auga abrangue os concellos de Cenlle, Beade e Toén. Foi construido a finais da decada dos anos 60, asolagando fértiles zonas de cultivo e xerando un gran conflicto.

Na actualidade as condicións excepcionais do lago artificial que forma a presa fano destacar nos deportes náuticos, onde se realizan diversas competicións e as súas augas son sede de entrenamento para equipos nacionais de España, Holanda, Australia, Inglaterra ou Suecia, entre outros.

O acceso á auga pódese realizar dende as instalacións do club náutico que dispón dunha boa zona de aparcamento. A pesar da época do ano e ameazar con choiva, as temperaturas foron agradables. A pouco menos de 5 km. da saída do embarcadoiro atopamos unha praia fluvial onde puidemos facer unha pausa para xantar nunha das mesas dispostas para tal propósito.

Ao longo do río hai un roteiro de sendeirismo e en paralelo transcorre a vía do tren, tamén hai leiras de viñedos coas súas espectaculares adegas e pasaredes polas proximidades das instalacións do Hotel Balneario Laias-Caldaria.

A ría de Aldán é un entrante profundo na costa da ría de Pontevedra. Sendo estritos non debe considerarse unha ría dado que non está formada pola erosión dun río.

O principal atractivo é a cantidade de praias que se amontoan en tan pouco espazo, ata 20 praias para todos os gustos. No noso percorrido non fumos parando en cada unha, polo que destacaremos unicamente dúas praias. Por unha banda a praia de Lagoelas que é unha praia salvaxe e de difícil acceso que nos proporcionou un lugar espectacular para xantar e posteriormente ascendendo levemente unhas rochas atoparedes unha vista completa da illa de Ons. Por outra banda, tamén destacamos a praia do Couso, que tamén é de difícil acceso pero que ademais nas súas proximidades existe unha cova mariña de augas turquesas.

Nesta época do ano a ría de Aldán é moi tranquila o que nos facilitou o aparcamento no porto de Aldán, onde se localiza o seu Club de Piragüismo cunha actividade moi intensa e que ademais presume de formar a medallistas olímpicos como Teresa Portela, David Cal, Carlos Pérez, Sonia Molares ou Rodrigo Germade.

O río Verdugo desemboca na enseada de San Simón formando a ría de Vigo, fai fronteira natural entre os concellos de Soutomaior e o de Pontevedra. Dende a antigüidade existe unha ponte medieval, construída seguramente sobre cimentacións romanas, que une ambos concellos, esta ponte ten moita historia… dende Almanzor que o atravesou de camiño a Compostela ata a heroica batalla de Ponte Sampaio onde milicias populares lograron deter aos invasores franceses. Esta ponte segue utilizándose na actualidade, a pesar da súa estreiteza, pero de forma testemuñal, existe outra máis moderna e de maior capacidade ademais doutra para o ferrocarril, todas elas a poucos metros de distancia.

Nas proximidades da vella ponte hai unha área recreativa que conta cun amplo aparcadoiro, unha zona verde con mesas e unha praia fluvial onde comezamos a nosa travesía de paddle surf. Nun primeiro momento dirixímonos cara á enseada de San Simón onde nos atopamos coas illas Alvedosas que son dous illotes rochosos de escasa vexetación pero o máis curioso foi descubrir un grupo de cisnes polas inmediacións.

A continuación, aproveitando a subida da marea, comezamos a remar río arriba, a sensación é coma se estivésemos no medio da natureza pero ao mesmo tempo sempre hai algo que che lembra que a civilización anda preto, isto non resta mérito á paisaxe e gózase do mesmo xeito. Finalmente, atopámonos coa ponte medieval de Comboa e un pouco despois a ponte colgante que unicamente puidemos ver dende o lonxe dado que o río non tiña auga dabondo para seguir remando.